აფთოზური სტომატიტი პირის ღრუს ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ანთებითი დაავადებაა. იგი გვხვდება მოსახლეობის 10-40%-ში. თანაბარი სიხშირით ვლინდება მოზრდილებში და ბავშვებში. მისი განვითარების მიზეზები ბოლომდე შესწავლილი არ არის.კლინიკურად დამტკიცებულია, რომ დაავადება უფრო ხშირად გენეტიკურ ხასიათს ატარებს. მთავარი კლინიკური ნიშანი ლორწოვან გარსზე მტკივნეული წყლულების გაჩენაა. ეს პათოლოგიური დაზიანება არის მომრგვალო, ღია ყვითელი წარმონაქმნი, შემოფარგლული წითელი ანთებითი რგოლით. ისინი შეიძლება განთავსდეს პირის ღრუს ნებისმიერ ადგილას და ყველაზე ხშირად მრავლობითი ხასიათის არიან.

დაავადება შეიძლება იყოს მწვავე ან ქრონიკული. პირველ შემთხვევაში პირის ღრუს წყლულები ერთხელ გამოჩნდება, მკურნალობის დასრულების შემდეგ კი- უკვალოდ ქრება.

ქრონიკული ფორმა ვითარდება სუსტი იმუნური სისტემის ან რომელიმე სისტემური დაავადების ფონზე, მაგალითად:

• სისხლის დაავადებები;
• აივ-ინფექცია;
• ავიტამინოზი და მინერალების ნაკლებობა ორგანიზმში;
• ალერგიული რეაქციები;
• წითელი მგლურა;
• კრონის დაავადება;
• ჰერპესული ინფექცია.

არჩევენ აფთოზური სტომატიტის მიმდინარეობის შემდეგ ეტაპებს:

• საწყისი ეტაპი - პაციენტს აღენიშნება სისუსტე, მადის დაქვეითება, სხეულის ტემპერატურის მომატება, რეგიონული ლიმფური კვანძების გადიდება.
• სხვა ნიშნების გამოვლენის ეტაპი - ამ ეტაპზე, ზოგადი სიმპტომების გარდა, გარე ნიშნებიც ჩნდება, მაგალითად:ჰიპერემია;შეშუპება;ლორწოვანი გარსის ტკივილი ჭამის ან კბილების გახეხვის დროს;მწვავე ქავილი პირის ღრუში;ძილის დარღვევა.

პირის ღრუს ჰიგიენის საშუალებების არასწორმა არჩევანმა შეიძლება გამოიწვიოს დაავადების პროვოცირება. თუ კბილის პასტის შემადგენლობაში არის ნატრიუმის სულფატი, პირის ღრუს დაზიანების რისკი მნიშვნელოვნად იზრდება. ეს ნივთიერება არის ლორწოვანი გარსის გამაღიზიანებელი. ამიტომ ნივთიერებების უმეტესობა, განსაკუთრებით ძლიერ მჟავე, იწვევს სხვადასხვა სიღრმის პათოლოგიური კერების წარმოქმნას.

დაავადების განვითარების მაპროვოცირებელი ფაქტორები შეიძლება იყოს:

• ვიტამინებისა და მინერალების ნაკლებობა ორგანიზმში;
• ჰორმონალური დისბალანსი;
• მედიკამენტური თერაპია არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო და ანტიჰიპერტენზიული საშუალებებით.

ქრონიკული მორეციდივე აფთოზური სტომატიტი არის დაავადება, რომელიც უმეტესად რემისიის დროს ხდება, ე.ი. პირში პათოლოგიური კერების გარეშე. მაგრამ გარკვეულ პირობებში ხდება გამწვავება, რასაც თან ახლავს ლორწოვან გარსზე წყლულების გაჩენა და დაავადების დამახასიათებელი სხვა სიმპტომები.

პათოლოგია უკავშირდება შემდეგ ფაქტორებს:

• დაუბალანსებელი დიეტა;
• ქრონიკული სისტემური პათოლოგიების გამწვავება;
• ყელის მწვავე ტკივილი;
• მწვავე ტონზილიტი;
• ავთვისებიანი სიმსივნეები და ქიმიოთერაპია.

თერაპია ყოველთვის მიზნად ისახავს სრულ კლინიკურ გამოჯანმრთელებას ან სტაბილური რემისიის მიღწევას.მედიკამენტების არჩევა დამოკიდებულია კლინიკური სიტუაციის სიმძიმეზე, მაგრამ მკურნალობა ყოველთვის რთულია და შედგება ზოგადი და ადგილობრივი თერაპიისგან. ანტიბაქტერიული ხსნარები გამოიყენება ადგილობრივად, მაგალითად:ქლორჰექსიდინი, წყალბადის ზეჟანგი ან ფურაცილინი. მათ აქვთ ანთების საწინააღმდეგო და ანტიბაქტერიული მოქმედება. თუ პათოლოგიური კერები იწვევს ტკივილს, გამოიყენება ნოვოკაინი ან გლიცერინის სუსპენზია. თუ დაავადება ალერგიული ხასიათისაა, პირის ღრუს მკურნალობენ ნოვოკაინის, ჰეპარინის, ჰიდროკორტიზონისა და ტრასილოლის ნარევით. ასევე ინიშნება ფერმენტები: ტრიფსინი, ქიმოტრიფსინი, რიბონუკლეინის მჟავა. შეხორცების პროცესის დასაჩქარებლად პათოლოგიურ კერებს მკურნალობენ C და P ვიტამინის, ციტრალური ხსნარის და კალანჩოს ან პროპოლის წვენის საფუძველზე მიღებული საშუალებებით. აღდგენის დაჩქარება და სტომატიტის შემდგომი პროგრესირების თავიდან აცილება შესაძლებელია კორტიკოსტეროიდული მალამოების საშუალებით (ექიმის დანიშნულების შესაბამისად).

ზოგადი თერაპიის საშუალებით ინიშნება ანტიჰისტამინური და მგრძნობიარე საშუალებები, თუ პათოლოგიის მიზეზი არის ალერგიული რეაქცია. ჩვენებების მიხედვით, შესაძლებელია ჩატარდეს ანტიჰერპესული ვაქცინაცია. იმუნური სისტემის გასაძლიერებლად ინიშნება ვიტამინოთერაპიის კურსები, იმუნომოდულატორებისა და იმუნოპროტექტორების მიღება.

წამლების მოქმედების დაჩქარების მიზნით ინიშნება ელექტროფორეზი, ფონოფორეზი ან ლაზერული მკურნალობა. კვების ნორმალიზება ხდება, ნებისმიერი უხეში საკვები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს პირის ღრუს ლორწოვანის მიკროტრავმა, ამოღებული უნდა იქნას კვების რაციონიდან.