ჰიდროცეფალია არის დაავადება, რომლის დროსაც ხდება თავის ტვინის პარკუჭებსა და ინტრათეკალურ სივრცეებში ცერებროსპინალური სითხის გადაჭარბებული დაგროვება, რასაც თან ახლავს მათი გაფართოება. ეს შეიძლება მოხდეს მწვავე, ქვემწვავე და ქრონიკულ ფორმებში.

ჰიდროცეფალია ძალზე გავრცელებულია მოსახლეობაში: ჯანმო ორგანიზაციის მონაცემებით, მსოფლიოში დაახლოებით 700 ათასი ბავშვი და მოზრდილი ადამიანი ამ დიაგნოზს ატარებს და თანდაყოლილი ჰიდროცეფალია ვლინდება 500 ჩვილიდან ერთში. ეს განვითარების ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული მანკია. ჰიდროცეფალიის განვითარების ძირითადი მიზეზებია:

ტვინისა და მისი გარსების ანთებითი დაავადებები;

ტრავმული დაზიანებები, ინტრაკრანიალური დაზიანება მშობიარობისას;

ცენტრალური ნერვული სისტემის თანდაყოლილი მანკები;

ტვინის სიმსივნეები;

სისხლძარღვთა პათოლოგია.

ეს პათოლოგია გვხვდება ნებისმიერ ასაკობრივ ჯგუფში, მაგრამ ეს ყველაზე ხშირად აღინიშნება ბავშვებში. არჩევენ ჰიდროცეფალიის შემდეგ სახეებს:

1.თანდაყოლილი - ხდება პრენატალურ პერიოდში თავის ტვინზე არასასურველი ფაქტორების მოქმედების შედეგად (ანთებითი დაავადებები, ციტომეგალია, ტოქსოპლაზმოზი, სიფილისი, ცერებრალური მანკები: არნოლდ-კიარის, დენდი-უოკერის სინდრომები და ა.შ.);

2.შეძენილი - წარმოიქმნება დაბადების შემდეგ და პროვოცირდება გარე ფაქტორებით, როგორიცაა ტრავმა, წინა ინფექციები, ინტოქსიკაცია, თავის ტვინში სიმსივნური პროცესების არსებობა.

ცერებროსპინალური სითხის დაგროვების ლოკალიზაციის მიხედვით არსებობს:

1.გარე ჰიდროცეფალია, რომელშიც თავზურგტვინის სითხე გროვდება ძირითადად თავის ტვინის ინტრათეკალურ სივრცეებში;

შინაგანი ჰიდროცეფალია, რომელსაც თან ახლავს CSF– ის დაგროვება თავის ტვინის პარკუჭებში;

ზოგადი (შერეული) ჰიდროცეფალია, როდესაც CSF გროვდება როგორც პარკუჭებში, ასევე ინტრათეკალურ სივრცეებში.

დადგომის მექანიზმის მიხედვით, იყოფა ღია ფორმა, რომელშიც შენარჩუნებულია ტვინის პარკუჭოვანი სისტემის კავშირი სუბარაქნოიდულ სივრცესთან და დახურული (ოკლუზიური) ფორმა, რომელშიც დარღვეულია ეს კომუნიკაცია.

თანდაყოლილი ჰიდროცეფალიის წამყვანი სიმპტომია თავის ზომაში სწრაფი ზრდა, რასაც თან ახლავს შრიფტის ზომის მომატება, მათი გამონაყარი და დაძაბულობა, თავის ქალას ნაკერების გადახრა, ძვლების ღრუს შეთხელება, თავის ქალას კონფიგურაციის დამახასიათებელი ცვლილება.

ბავშვის გამოკვლევისას შეიძლება შეინიშნოს დივერგენტული შუილი, თვალის ბუდეებით დაწეული, თავის საფენი ვენების სქემისა და სიმრავლის ზრდა, გრეფის სიმპტომის გამოვლენა. ნევროლოგიურ სტატუსში აღინიშნება პარეზის განვითარება, უფრო ხშირად სპასტიკური ხასიათის. დაავადების პროგრესირებასთან ერთად ბავშვს აქვს არასწორი კვება, ფსიქომოტორული განვითარების ჩამორჩენა.

შეძენილ ჰიდროცეფალიას ახასიათდებს:

თავის ტკივილი, რომელიც არ გაივლის ანალგეტიკების მიღებისას;

გულისრევა და ღებინება;

ნევროლოგიური სიმპტომები თვალის კაკლის მოძრაობის შეზღუდვის, თავბრუსხვევის სახით;

მხედველობის სიმახვილის დაქვეითება;

კოორდინაციის დარღვევა და კუნთების ტონუსის დაქვეითება;

მეხსიერების და კონცენტრაციის დაქვეითება;

ემოციური არასტაბილურობა.

ობიექტური გამოკვლევის გარდა, ნევროლოგის მიერ დადგენილია მრავალი დამატებითი გამოკვლევა დიაგნოზის დასადგენად:რენტგენოლოგიური გამოკვლევა;ულტრაბგერითი გამოკვლევა: ექოენცეფალოგრაფია, სონოგრაფია; CT და MRI; წელის პუნქცია ცერებროსპინალური სითხის გამოკვლევით უკუჩვენებების არარსებობისას.

გარდა ამისა, პაციენტს ათვალიერებს ოფთალმოლოგი, რომელიც განსაზღვრავს მხედველობის სიმახვილეს, ატარებს ოფთალმოსკოპიას.

თანდაყოლილი ჰიდროცეფალიის შემთხვევაში მკურნალობა ძირითადად ქირურგიული გზით ხორციელდება. მისი მიზანია აღმოფხვრას მიზეზი, რომელიც ართულებს სითხის გადინებას. ასევე, ქირურგიული მკურნალობა გამოიყენება თავის ტვინში სიმსივნური პროცესის, ქალასშიდა ჰემატომის, აბსცესის არსებობისას. თუ მიზეზის აღმოფხვრა შეუძლებელია, მაშინ ტარდება შუნტირება.

შეძენილი ჰიდროცეფალიის მკურნალობა მიზნად ისახავს მისი წარმოქმნის მიზეზის აღმოფხვრას. დიურეტიკები ინიშნება პაციენტის მდგომარეობის შემსუბუქების მიზნით.