ლეიკემია (ლიმფოსარკომა ან სისხლის კიბო) არის ნეოპლასტიკური დაავადებების ჯგუფი, დამახასიათებელი უკონტროლო გამრავლებითა და განსხვავებული ეტიოლოგიით. ლეიკემია, რომლის სიმპტომები განისაზღვრება მისი სპეციფიკური ფორმის საფუძველზე, მიმდინარეობს ნორმალური უჯრედების თანდათანობით ჩანაცვლებით-ლეიკემიით, რომლის წინააღმდეგაც ვითარდება სერიოზული გართულებები (სისხლდენა, ანემია და ა.შ.)

ნორმალურ მდგომარეობაში, სხეულის უჯრედები ექვემდებარება დაყოფას, მომწიფებას, ფუნქციების შესრულებას და სიკვდილს იმ პროგრამის შესაბამისად, რომელიც მათშია ჩადებული. უჯრედების სიკვდილის შემდეგ ხდება მათი განადგურება, რის შემდეგაც მათ ადგილას ჩნდებიან ახალი, ახალგაზრდა უჯრედები.

რაც შეეხება კიბოს, ეს ნიშნავს უჯრედების პროგრამის დარღვევას მათი დაყოფის, სიცოცხლისა და ფუნქციების მიმართ, რის შედეგადაც მათი ზრდა და გამრავლება ხდება ნებისმიერი კონტროლის ჩარჩოების მიღმა. ლეიკემია არსებითად კიბოა, რომლის დროსაც ზიანდება ძვლის ტვინის უჯრედები-რომლებიც ჯანმრთელ ადამიანში წარმოქმნიან სისხლის უჯრედებს (ლეიკოციტები და ერითროციტები ანუ სისხლის თეთრი და წითელი უჯრედები, თრომბოციტები).

ლეიკოციტების ძირითადი ფუნქციაა სხეულის დაცვა უცხოური აგენტების ზემოქმედებისგან, აგრეთვე უშუალოდ მონაწილეობა ინფექციურ დაავადებებთან დაკავშირებული პროცესების წინააღმდეგ ბრძოლაში. ერითროციტების მთავარი ფუნქციაა ჟანგბადის და სხვა სახის ნივთიერებების სხეულის ქსოვილებში გადატანის უზრუნველყოფა. თრომბოციტების მთავარი ფუნქციაა მონაწილეობა მიიღონ პროცესში, რომელიც უზრუნველყოფს სისხლის შედედებას. ჰემობლასტოზები, რომელთა სიმსივნური უჯრედები აზიანებენ ძვლის ტვინს, განისაზღვრება როგორც განსახილველი ლეიკემიები ან ლიმფომები. ლეიკემიები განსხვავდება ლიმფომებისგან იმით, რომ პირველ რიგში, ზოგიერთ მათგანს აქვს სისტემური დაზიანება (ლეიკემია), ზოგს კი ეს არ აქვს (ლიმფომები). ლიმფომების ტერმინალურ (საბოლოო) სტადიას თან ახლავს მეტასტაზირება (რაც გავლენას ახდენს ძვლის ტვინზეც).ლეიკემიები ნიშნავს ძვლის ტვინის პირველად დაზიანებას, ხოლო ლიმფომები მასზე გავლენას ახდენენ მეორად, უკვე მეტასტაზების შედეგად. იმის გათვალისწინებით, რომ ლეიკემიები უპირატესად განსაზღვრავს სისხლში სიმსივნური უჯრედების არსებობას, ლეიკემიის დანიშვნისას ტერმინი "ლეიკემია" გამოიყენება.

სისხლის კიბო ნიშნავს სიმსივნეს, რომელიც ვითარდება ერთი უჯრედის საფუძველზე, რომელიც პირდაპირ უკავშირდება ძვლის ტვინს. ეს გულისხმობს მის უკონტროლო და მუდმივ დაყოფას, რაც ხდება გარკვეულ დროის ინტერვალში, რაც შეიძლება იყოს რამდენიმე კვირა ან რამდენიმე თვე.

სისხლის კიბოს სიმპტომები მჭიდრო კავშირში იქნება ორგანიზმში ერთი ან სხვა ტიპის ნორმალური და აქტიური უჯრედების ნაკლებობასთან. სიმსივნე, როგორც ასეთი, არ არსებობს ორგანიზმში სისხლის კიბოთი, ანუ მისი დანახვა შეუძლებელი იქნება, რაც აიხსნება მისი გარკვეული "არარსებობის აზრით" მთელ სხეულში.დაავადების მიმდინარეობის არსებობის მიხედვით, ლეიკემია იყოფა მწვავე და ქრონიკულ ფორმებად.

მწვავე ლეიკემია განისაზღვრება, როგორც სხეულის ზედა ნაწილში გაუაზრებელი უჯრედების მნიშვნელოვანი რაოდენობა, რომლებსაც უჯრედები არ ასრულებენ. ლეიკემიის სიმპტომები ამა თუ იმ შემთხვევაში საკმაოდ ადრე ჩანს, დაავადებას აქვს საკუთარი სწრაფი პროგრესირება.

ქრონიკული ლეიკემია განსაზღვრავს კიბოს უჯრედების შესაძლებლობას შეასრულონ თავიანთი თანდაყოლილი ფუნქციები, რის გამოც დაავადების სიმპტომები დიდი ხნის განმავლობაში არ ჩნდება. ქრონიკული ლეიკემია ხშირად ვლინდება შემთხვევით, მაგალითად, პროფილაქტიკური გამოკვლევის ან, საჭიროების შემთხვევაში, პაციენტის სისხლის ამა თუ იმ მიზნით შესწავლა. დაავადების ქრონიკული ფორმის მიმდინარეობას ახასიათებს ნაკლები აგრესიულობა მწვავე ფორმასთან შედარებით, მაგრამ ეს არ გამორიცხავს მის პროგრესირებას სისხლში კიბოს უჯრედების რაოდენობის მუდმივი ზრდის გამო.

ორივე ფორმას აქვს მნიშვნელოვანი თვისება, ეს იმაში მდგომარეობს, რომ მრავალი დაავადების სცენარის საწინააღმდეგოდ, მწვავე ფორმა არასოდეს ხდება ქრონიკული და ქრონიკული ფორმა არასოდეს გაუარესდება. შესაბამისად, "მწვავე" ან "ქრონიკული" ფორმის განმარტებები გამოიყენება მხოლოდ დაავადების კურსის სპეციფიკურ სცენარზე მოხსენიების მოხერხებულობისთვის.

პათოლოგიურ პროცესში მონაწილე ლეიკოციტების სპეციფიკური ტიპების მიხედვით განასხვავებენ ლეიკემიის შემდეგ ტიპებს: ქრონიკული ლიმფოციტური ლეიკემია- არის სისხლის კიბოს ტიპი, რომელსაც თან ახლავს ლიმფოციტების დაყოფა ძვლის ტვინში და მათი მომწიფების დარღვევა.

ქრონიკული მიელოციტური ლეიკემია არის სისხლის კიბოს ტიპი, რომლის მიმდინარეობა იწვევს ძვლის ტვინის უჯრედების დაყოფის დარღვევას და მათი მომწიფების დარღვევას და ამ უჯრედებს ამ შემთხვევაში მოქმედებენ როგორც ერითროციტების, თრომბოციტების და ლეიკოციტების ახალგაზრდა ფორმები.

მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემია- ამ შემთხვევაში სისხლის კიბოს მიმდინარეობა ხასიათდება ძვლის ტვინში ლიმფოციტების დაყოფის დარღვევით, აგრეთვე მათი მომწიფების დარღვევით.

პათოლოგიურ პროცესში ჩართული უჯრედების ტიპისა და მათი მომწიფების დაქვეითების ხარისხის საფუძველზე გამოირჩევა კიბოს ამ ფორმის შემდეგი ტიპები: ლეიკემია თანმხლები უჯრედული მომწიფების გარეშე;პრომიელობლასტური ლეიკემია; მიელომონობლასტური ლეიკემია; მონობლასტური ლეიკემია; ერითროლეიკემია; მეგაკარიობლასტური ლეიკემია.

ლეიკემიის დიაგნოზის დასმა შესაძლებელია მხოლოდ სისხლის ტესტის მაჩვენებლების საფუძველზე. ეს არის ზოგადი ანალიზი, რის გამოც შესაძლებელია წინასწარ დაავადების ხასიათის გაცნობა.

ლეიკემიის შესაბამისობის ყველაზე საიმედო შედეგისთვის გამოიყენება პუნქციის დროს მიღებული მონაცემები. ძვლის ტვინის პუნქცია შედგება მენჯის ძვლის ან მუწუკის სქელი ნემსით გახვრეტით, რომლის დროსაც ხდება მიკროსკოპის გამოყენებით ძვლის ტვინის გარკვეული რაოდენობის მოცილება შემდგომი გამოკვლევისთვის. ციტოლოგი (სპეციალისტი, რომელიც მიკროსკოპით შეისწავლის ამ პროცედურის შედეგებს) განსაზღვრავს სიმსივნის სპეციფიკურ ტიპს, მისი აგრესიულობის ხარისხს და ასევე მოცულობას, რომელიც დაფარულია სიმსივნის დაზიანებით.

უფრო რთულ შემთხვევებში გამოიყენება ბიოქიმიური დიაგნოსტიკის მეთოდი, იმუნოჰისტოქიმია, რომლის დახმარებით, სიმსივნის კონკრეტული ტიპის ცილის კონკრეტული რაოდენობის საფუძველზე, შესაძლებელია პრაქტიკულად 100% განისაზღვროს მისი თანდაყოლილი ხასიათი. ჩვენს სხეულს ერთდროულად აქვს უამრავი უჯრედი, მუდმივად იზრდება და ვითარდება, რის საფუძველზეც შეიძლება დასკვნა გაკეთდეს, რომ ლეიკემიები ასევე შეიძლება იყოს შესაბამისი მათი ყველაზე მრავალფეროვანი ვარიაციებით.

ამასობაში, ეს მთლად სიმართლე არ არის: ის, რაც ყველაზე ხშირად გვხვდება, საკმარისად არის შესწავლილი დიდი ხნის განმავლობაში, თუმცა, რაც უფრო დახვეწილია დიაგნოზის დასმის მეთოდები, მით უფრო მეტს ვიგებთ ჯიშების შესაძლო ვარიანტების შესახებ, იგივე ეხება მათ რიცხვს. სიმსივნეებს შორის სხვაობა განსაზღვრავს თითოეული ვარიანტისთვის დამახასიათებელ თვისებებს, რაც ნიშნავს, რომ ეს განსხვავება ასევე ვრცელდება მათზე გამოყენებული თერაპიის მგრძნობელობაზე, მათ შორის მისი გამოყენების კომბინირებულ ტიპებში. ამ მიზეზით, მნიშვნელოვანია სიმსივნის ხასიათის დადგენა, რომლის საფუძველზეც შესაძლებელი იქნება მკურნალობის ოპტიმალური და ყველაზე ეფექტური ვარიანტის დადგენა.

ლეიკემიის მკურნალობა განისაზღვრება მრავალი თანმხლები ფაქტორის, მისი ტიპის, განვითარების ეტაპის, პაციენტის ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და მისი ასაკის საფუძველზე. მწვავე ლეიკემია მოითხოვს მკურნალობის დაუყოვნებლივ დაწყებას, რის გამოც შესაძლებელი გახდება ლეიკემიური უჯრედების დაჩქარებული ზრდის შეჩერება.

რაც შეეხება ქრონიკულ ლეიკემიას, ის ძალზე იშვიათად ინკურნება რემისიის ეტაპზე, თუმცა მის მიმართ გარკვეული თერაპიის გამოყენება საშუალებას იძლევა გაკონტროლდეს დაავადების მიმდინარეობა. როგორც წესი, ქრონიკული ლეიკემიის მკურნალობა იწყება სიმპტომების გამოვლენისთანავე, ხოლო ქრონიკული მიელოიდური ლეიკემიის მკურნალობა იწყება დიაგნოზის დასმისთანავე. ლეიკემიის ძირითადი სამკურნალო საშუალებაა შემდეგი:

1).ქიმიოთერაპია: გამოიყენება შესაბამისი ტიპის მედიკამენტები, რომელთა მოქმედება საშუალებას იძლევა განადგურდეს კიბოს უჯრედები.

2). სხივური თერაპია: გარკვეული სხივების გამოყენება (რენტგენი და ა.შ.), რის გამოც შესაძლებელია კიბოს უჯრედების განადგურება. ზოგიერთ შემთხვევაში, ეს მეთოდი გამოიყენება როგორც ღეროვანი უჯრედების გადანერგვის წინა პროცედურა.

3).ღეროვანი უჯრედების გადანერგვა:

ამ პროცედურის გამო შესაძლებელია ჯანმრთელი უჯრედების წარმოქმნის აღდგენა იმუნური სისტემის მუშაობის გაუმჯობესებისას.

კიბოს თითოეული ტიპი შეიძლება ეფექტურად (ან არაეფექტურად) განკურნდეს თავისებურად; შესაბამისად, თითოეული ამ ტიპის პროგნოზი განისაზღვრება დაავადების რთული სურათის, დაავადების სპეციფიკური მიმდინარეობის და მასთან დაკავშირებული ფაქტორები მწვავე ლიმფობლასტური ლეიკემია და მისი პროგნოზი, კერძოდ, განისაზღვრება ლეიკოციტების დონის საფუძველზე, ამ დაავადების გამოვლენისას, აგრეთვე თერაპიის სისწორისა და ეფექტურობის საფუძველზე და პაციენტის ასაკზე. უნდა აღინიშნოს, რომ რაც უფრო მეტი ლეიკოციტია სისხლში დაავადების დიაგნოზის დასმისას, მით უფრო ნაკლებია სრული გამოჯანმრთელების ალბათობა.

მწვავე მიელოიდური ლეიკემიის დროს პროგნოზი განისაზღვრება დაავადების პათოლოგიურ პროცესში ჩართული უჯრედების ტიპზე, პაციენტის ასაკზე და დადგენილი თერაპიის სისწორეზე. სტანდარტული თანამედროვე თერაპიული რეჟიმები განსაზღვრავს მომდევნო ხუთი წლის განმავლობაში (ან მეტი) გადარჩენის შემთხვევების დაახლოებით 35% ზრდასრული პაციენტებისთვის (60 წლამდე). ამ შემთხვევაში აღინიშნება ტენდენცია, რომლის დროსაც რაც უფრო ასაკოვანია პაციენტი, მით უარესია გადარჩენის პროგნოზი. ასე რომ, 60 წლის პაციენტებს მხოლოდ 10% შემთხვევაში შეუძლიათ ხუთი წლის განმავლობაში იცხოვრონ მათი დაავადების გამოვლენის მომენტიდან.

ქრონიკული მიელოიდური ლეიკემიის პროგნოზი განისაზღვრება მისი მიმდინარეობის სტადიით, იგი მწვავე ლეიკემიასთან შედარებით გარკვეულწილად ნელა მიმდინარეობს.

დაავადების ამ ფორმის მქონე პაციენტთა დაახლოებით 85% გამოხატულ გაუარესებას განიცდის მისი გამოვლენის მომენტიდან 3-5 წლის შემდეგ. ამ შემთხვევაში იგი განისაზღვრება, როგორც ბლასტური კრიზისი, ანუ დაავადების მიმდინარეობის ბოლო ეტაპი, რომელსაც თან ახლავს ძვლის ტვინში და მნიშვნელოვანი რაოდენობის გაუაზრებელი უჯრედების სისხლში გამოჩენა. გამოყენებული თერაპიის დროული გამოყენება და სისწორე განსაზღვრავს პაციენტის გადარჩენის შესაძლებლობას 5-6 წლის განმავლობაში მასში დაავადების ამ ფორმის გამოვლენის მომენტიდან. თანამედროვე თერაპიის ღონისძიებების გამოყენება განსაზღვრავს გადარჩენის მაღალ შანსებს, აღწევს 10 წლის პერიოდს, ზოგჯერ კი უფრო მეტს.

რაც შეეხება ქრონიკული ლიმფოციტური ლეიკემიის პროგნოზს, აქ გადარჩენის მაჩვენებელი გარკვეულწილად იცვლება ინდიკატორების თვალსაზრისით. ასე რომ, ზოგიერთი პაციენტი დაავადების გამოვლენის მომენტიდან მომდევნო 2-3 წლის განმავლობაში იღუპება (რაც მათში გართულებების განვითარების შედეგად ხდება). იმავდროულად, სხვა შემთხვევებში, სიცოცხლის დონის დადგენა მოხდა დაავადების გამოვლენის შემდეგ, სულ მცირე, 5-10 წლის განმავლობაში. . თუ სიმპტომები გამოჩნდა, რომლებიც ლეიკემიის შესაძლო შესაბამისობაზე მიუთითებს, საჭიროა ჰემატოლოგის კონსულტაცია.