კულტურა მონებით ვაჭრობის ისტორია: უძველესი დროიდან დღემდე, საინტერესო ფაქტები, რომლებიც უნდა იცოდეთ 2023, 10 ნოემბერი, 14:48 როცა საქმე მონებით ვაჭრობას ეხება, უმეტესობა წარმოიდგენს აფრიკიდან წამოყვანილ შავკანიან ხალხს, მაგრამ სინამდვილეში, ადამიანებით ვაჭრობა ისტორიაში გაცილებით ადრე გაჩნდა და მას ბევრი საინტერესო ფაქტი უკავშირდება. მიუხედავად იმისა, რომ ადამიანების უმეტესობა ფიქრობს, რომ ყველაზე მეტი მონები ბრიტანულ გემებზე გადაჰყავდათ დასავლეთ აფრიკიდან შეერთებულ შტატებში, ის რეალურად შეადგენდა ყველა მონების მხოლოდ 6%-ს.
მონების დიდი უმრავლესობა (დაახლოებით 60%) გადაჰყავდათ ესპანეთისა და პორტუგალიის კოლონიებში სამხრეთ ამერიკაში. დარჩენილი მონების უმეტესი ნაწილი (დაახლოებით 30%) კარიბის ზღვის აუზში ბრიტანეთის, საფრანგეთისა და ჰოლანდიის იმპერიებმა წაიყვანეს.
 6. ვაჭრობის სამკუთხედი საინტერესოა, რომ მონებით ვაჭრობის საფუძველზე შეიქმნა ე.წ. „ვაჭრობის სამკუთხედი“. როგორც სახელი გვთავაზობს, ეს მოიცავს ვაჭრობას სამ ცალკეულ რეგიონს შორის.
თავდაპირველად, მონები მიჰყავდათ დასავლეთ აფრიკიდან და ცვლიდნენ კარიბის ზღვის აუზის საქონელზე. ამ ნედლეულით და ძვირფასი ნივთებით ვაჭრობდნენ ახალ ინგლისში წარმოებულ საქონელზე, შემდეგ კი წარმოებული საქონლით ისევ ვაჭრობდნენ მონებით დასავლეთ აფრიკაში.
 7. 12 000 000 მონა ისტორიკოსების შეფასებით, დაახლოებით 12 მილიონი აფრიკელი მონა გადაიყვანეს ატლანტის ოკეანეში მე-16 და მე-19 საუკუნეებში. ტრანსპორტირების დროს გემებზე დაახლოებით 1, 5 მილიონი ადამიანი დაიღუპა, 10, 5 მილიონი კი მონებად გაყიდეს, ძირითადად კარიბის ზღვის აუზში. გარდა ამისა, 6 მილიონი გაიყიდა აზიელ მონებით მოვაჭრეებზე, ხოლო კიდევ 8 მილიონი განკუთვნილი იყო თავად აფრიკაში მონებით მოვაჭრეებისთვის.  8. დაახლოებით 4 მილიონი სხვა მონა დაიღუპა, როდესაც ისინი აფრიკის სიღრმიდან სანაპიროზე გადაიყვანეს. ვინაიდან ევროპელებს, როგორც წესი, ეშინოდათ კონტინენტზე ძალიან შორს წასვლის (დაავადების გამო), მონები მიჰყავდათ სანაპიროზე, სადაც მათ ყიდდნენ მონებით მოვაჭრეებზე.  9. მონათა გემის კაპიტანებს თავიანთ გემებზე 350-დან 600-მდე ადამიანი გადაჰყადათ. შედეგად, მონებს ამყოფებდნენ ისეთ დახშულ პირობებში, რომ ისინი ძლივს მოძრაობდნენ ატლანტის ოკეანის 2-თვიანი მოგზაურობის შემდეგ. ბევრი იღუპებოდა დაავადებისგან, რადგან მათ საკუთარ შარდში და განავალში ეძინათ.  10. ბრაზილიის შაქრის პლანტაციები შაქრის პლანტაციები იყო მიზეზი იმისა, რომ ახალ სამყაროში მონების დაახლოებით 84% მიიყვანეს. მათი დიდი უმრავლესობა ბრაზილიაში აღმოჩნდა.  11. აფრიკელი მონები რატომ ყიდულობდნენ ევროპელები აფრიკელ მონებს? მოკლედ რომ ვთქვათ, მიზეზი ტექნოლოგია იყო. მიუხედავად იმისა, რომ სხვა ევროპელების დამონება უფრო იაფი დაჯდებოდა, გემთმშენებლობის ტექნოლოგიების მიღწევებმა შესაძლებელი გახადა სხვა კონტინენტზე ხალხის დამონება.  12. ამერიკის სამხრეთი ამერიკის სამხრეთის პლანტაციები (როგორც წესი, 100-ზე ნაკლებ მონას ასაქმებდნენ) ზომით გაცილებით მცირე იყო კარიბის ზღვისა და სამხრეთ ამერიკის პლანტაციებთან შედარებით (ჩვეულებრივ, თითოეულში 100-ზე მეტი მონა იყო დასაქმებული). ამან გამოიწვია სამხრეთ ამერიკის დიდ პლანტაციებში დაავადებების მაღალი მაჩვენებელი. კარიბის ზღვასა და ბრაზილიაში სიკვდილიანობის მაჩვენებელი იმდენად მაღალი იყო, ხოლო შობადობა იმდენად დაბალი, რომ მონების რიცხვი ვერ შენარჩუნდებოდა აფრიკიდან ახალი ხალხის მუდმივი შემოდინების გარეშე. აშშ-ში მონების შობადობა თითქმის 80%-ით მეტი იყო.  13. შობადობის დონე 1825 წლისთვის შეერთებულ შტატებში მონებში შობადობის მაღალი მაჩვენებელი ნიშნავდა იმას, რომ ახალ სამყაროში შავკანიანთა თითქმის მეოთხედი ცხოვრობდა შეერთებულ შტატებში.  14. მონობა დღეს დედამიწის ყველა ერმა „ოფიციალურად“ აკრძალა მონობა, მაგრამ ეს მაინც უზარმაზარი პრობლემაა. დღეს მსოფლიოში მართლაც უფრო მეტი მონაა, ვიდრე ისტორიის ნებისმიერ დროს. ზოგიერთი შეფასებით, 50 მილიონამდე ადამიანი ცხოვრობს თანამედროვე მონობაში.
ამ მონების უმეტესობა სამხრეთ აზიაშია (20 მილიონზე მეტი), მაგრამ აზიის, აღმოსავლეთ ევროპის, აფრიკისა და ახლო აღმოსავლეთის ყველა სხვა ქვეყანას ასევე აქვს მონობის მაღალი მაჩვენებლები.
 206 1-ს მოსწონს
|
  |
Intermedia.ge © 2011-2024 წელი
საავტორო უფლებები დაცულია
 |
