x
მეტი
  • 19.03.2024
  • სტატია:133849
  • ვიდეო:353916
  • სურათი:508142
" ...რომ შემეძლოს .. ჩე­მი მშობ­ლე­ბის სი­ცოცხ­ლის ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვო­ბას შევ­ც­ვ­ლი­დი..." - გიორგი შენგელაია

image

გიორგი შ ე ნ გ ე ლ ა ი ა : ჩე­მი პირ­ვე­ლი მო­გო­ნე­ბე­ბი, სამ­წუ­ხა­როდ, ძა­ლი­ან მძი­მე ამ­ბავს უკავ­შირ­დე­ბა.
ად­რე­უ­ლი ბავ­შ­ვო­ბი­დან მა­მა­ჩე­მის - ნი­კო­ლოზ შენ­გე­ლა­ი­ას გარ­დაც­ვა­ლე­ბა ჩამ­რ­ჩა მეხ­სი­ე­რე­ბა­ში. მა­შინ ოთხ­წ­ლი­ნა­ხევ­რი­სა ვი­ყა­ვი... მა­მა სულ ახალ­გაზ­რ­და - 42 წლის იყო. ეს ტრა­გე­დია მთე­ლი სი­ცოცხ­ლე გამ­ყ­ვა...
- ოთხ წლამ­დე მო­გო­ნე­ბე­ბის რა­ღაც ფრაგ­მენ­ტე­ბი მი­ტივ­ტი­ვებს გო­ნე­ბა­ში. მახ­სოვს, მა­მა მო­ვი­დო­და, ნა­ნა­დი­რევს მო­ი­ტან­და და დაყ­რი­და. მე­რე ჩვენ გვა­ვა­ლებ­და მე­ზობ­ლე­ბის­თ­ვის მო­კითხ­ვას. თბი­ლი­სურ ეზო­ში ვცხოვ­რობ­დით. მე და ჩე­მი ძმა დავ­დი­ო­დით სარ­თულ-სარ­თულ და მე­ზობ­ლებს ვუ­რი­გებ­დით ნა­ნა­დი­რევს. ასე­თი წე­სით ცხოვ­რობ­დ­ნენ, უფ­რო გას­ცემ­დ­ნენ, ვიდ­რე მო­იხ­ვეჭ­დ­ნენ. სულ სხვა ხალ­ხი იყო მა­შინ.
- მა­გონ­დე­ბა დე­და­ჩე­მის გა­უ­ბე­დუ­რე­ბუ­ლი სა­ხე.
მა­მა ვაჟ­კა­ცი იყო, მომ­ლ­ხე­ნი, მო­ნა­დი­რე. ვიდ­რე რე­ჟი­სო­რი გახ­დე­ბო­და, ლექ­სებს წერ­და. მას­თან მე­გობ­რობ­დ­ნენ გოგ­ლა ლე­ო­ნი­ძე, სი­მონ ჩი­ქო­ვა­ნი, კონ­ს­ტან­ტი­ნე გამ­სა­ხურ­დია, ლეო ქი­ა­ჩე­ლი... ჩვენ­თან იკ­რი­ბე­ბოდ­ნენ, ილ­ხენ­დ­ნენ, მსჯე­ლობ­დ­ნენ... ერთ დღეს კი და­ი­ცა­ლა ჩვე­ნი სახ­ლი. მე­რე დე­დამ შეც­ვა­ლა ყვე­ლა­ფე­რი. მან გა­დაგ­ვა­ტა­ნი­ნა ეს უბე­დუ­რე­ბა, თო­რემ დეპ­რე­სი­უ­ლი ბავ­შ­ვო­ბა მქონ­და.
- ომის დრო იყო. ფილ­მებს არ იღებ­დ­ნენ და ნა­ტო ვაჩ­ნა­ძის­თ­ვი­საც კი ლუკ­მა­პუ­რი სა­ფიქ­რა­ლი გახ­და. დე­და და­დი­ო­და რა­ი­ო­ნებ­ში ვა­სო გო­ძი­აშ­ვილ­თან, თა­მარ
ჭავ­ჭა­ვა­ძეს­თან, კი­რა ან­დ­რო­ნი­კაშ­ვილ­თან (დე­და­ჩე­მის და), მწერ­ლებ­თან ერ­თად... კონ­ცერ­ტებს მარ­თავ­დ­ნენ, რომ ცო­ტა რამ ეშო­ვათ.
თხუთ­მე­ტი წლის ვი­ყა­ვი, დე­და რომ და­ი­ღუ­პა... ცხა­დია, ძნე­ლია საქ­ვეყ­ნოდ ვი­ლა­პა­რა­კო, რო­გორ გან­ვი­ცა­დე ეს...
ადა­მი­ა­ნი ასეა მოწყო­ბი­ლი, რაც უნ­და გა­დახ­დეს, ეჩ­ვე­ვა. მა­მა რომ ცოცხა­ლი იყო, სხვა ცხოვ­რე­ბა იყო ჩვენ­თან, დე­და რომ დარ­ჩა - სხვა... დე­და­ჩე­მის მე­რე - სხვა....
- დე­დის გარ­დაც­ვა­ლე­ბის შემ­დეგ მე და ელ­დარ­მა გა­დავ­წყ­ვი­ტეთ, მა­მის გზა გაგ­ვეგ­რ­ძე­ლე­ბი­ნა. მოს­კოვ­ში ძა­ლი­ან გვი­ჭირ­და მარ­ტო სტი­პენ­დი­ით თა­ვის
რჩე­ნა. სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ერ­თი ბი­ძა­ღა გვყავ­და - სან­დ­რო, ინ­ჟი­ნე­რი იყო და დი­დი ოჯა­ხი ჰყავ­და შე­სა­ნა­ხი, ჩვენ რას დაგ­ვეხ­მა­რე­ბო­და... ასე გაგ­რ­ძელ­და მა­ნამ, ვიდ­რე ფილ­მებ­ში არ ვი­თა­მა­შე და შე­მო­სა­ვა­ლი არ გა­მიჩ­ნ­და...
- რე­ზო ჩხე­ი­ძემ "ჩვენ ეზო­ში" სო­ფი­კო ჭი­ა­უ­რე­ლი მი­იწ­ვია - მა­შინ მოს­კო­ვის კი­ნო­ინ­ს­ტი­ტუტ­ში, სამ­სა­ხი­ო­ბო­ზე სწავ­ლობ­და. ეძებ­დ­ნენ და­თოს რო­ლის შემ­ს­რუ­ლე­ბელს... სო­ფი­კო, მო­გეხ­სე­ნე­ბათ, რო­გო­რი თა­მა­მი და ახ­ტა­ჯა­ნა იყო. უთხ­რა: - რა­ტომ კარ­გავ დროს, მე მო­გიყ­ვან ბი­ჭის რო­ლის შემ­ს­რუ­ლე­ბელ­სო. მე და სო­ფი­კოს უკ­ვე გვიყ­ვარ­და ერ­თ­მა­ნე­თი, ფილ­მის მე­რე ხე­ლიც მო­ვა­წე­რეთ...
- "რაც გი­ნა­ხავს, ვე­ღარ ნა­ხავ" რომ და­იწყო მი­ხე­ილ ჭი­ა­უ­რელ­მა, უკ­ვე მა­თი ოჯა­ხის წევ­რი ვი­ყა­ვი. გვითხ­რა, ამ ფილ­მ­ში თქვენ უნ­და ითა­მა­შო­თო.
- ვიდ­რე მხატ­ვ­რუ­ლი ფილ­მე­ბის დად­გ­მას მოვ­კი­დებ­დი ხელს, დო­კუ­მენ­ტურს მი­ვა­დე­ქი. ჩე­მი პირ­ვე­ლი სუ­რა­თი ფი­როს­მან­ზე იყო. ინ­ს­ტი­ტუტს რომ ვამ­თავ­რებ­დი, გა­და­ვი­ღე "ქარ­თუ­ლი ხელ­ნა­წე­რე­ბი". უნი­კა­ლუ­რი სუ­რა­თია იმ მხრივ, რომ იმ ხელ­ნა­წე­რე­ბის გა­და­ღე­ბა გა­ნა­თე­ბით არ შე­იძ­ლე­ბა. ხელ­ნა­წერ­თა ინ­ს­ტი­ტუ­ტის დი­რექ­ტორს, ქალ­ბა­ტონ ელო მეტ­რე­ველს მო­ვე­ლა­პა­რა­კეთ, ავი­ტა­ნეთ კომ­ბი­ნი­რე­ბუ­ლი გა­და­ღე­ბის უშ­ვე­ლე­ბე­ლი კა­მე­რა, რო­მელ­საც შე­უძ­ლია თი­თო კად­რი გა­და­ი­ღოს და გა­ნა­თე­ბა არ სჭირ­დე­ბა...
- საბ­ჭო­თა დროს არა­ვინ ფიქ­რობ­და ფილ­მის გა­ყიდ­ვა-გა­ქი­რა­ვე­ბა­ზე. ამ პრობ­ლე­მას სა­ხელ­მ­წი­ფო აგ­ვა­რებ­და, თუმ­ცა იყო ცენ­ზუ­რა - მო­ითხოვ­დ­ნენ, ძი­რი­თა­დად, მუ­შებ­სა და გლე­ხებ­ზე გა­დაგ­ვე­ღო სუ­რა­თე­ბი. მაგ­რამ სტა­ლი­ნის დრო­ინ­დე­ლი მარ­წუ­ხე­ბი უკ­ვე მო­სუს­ტე­ბუ­ლი იყო. გა­ვაძ­ვ­რი­ნეთ რა­ღაც­ნა­ი­რად მე და ოთარ იოსე­ლი­ან­მა მოკ­ლე­მეტ­რა­ჟი­ა­ნი ფილ­მე­ბი, მე - "ა­ლა­ვერ­დო­ბა", ოთარ­მა - "აპ­რი­ლი". ეს ორი სუ­რა­თი ალ­მა­ნა­ხად გა­მო­ვი­და დიდ ეკ­რან­ზე. მან გან­საზღ­ვ­რა ჩე­მი რე­ჟი­სო­რუ­ლი გზა... გაგრძელება
- სწო­რედ "ა­ლა­ვერ­დო­ბა" იყო ჩე­მი პირ­ვე­ლი მხატ­ვ­რუ­ლი სუ­რა­თი, რომ­ლის შექ­მ­ნაც გუ­რამ რჩე­უ­ლიშ­ვილ­თან, ერ­ლომ ახ­ვ­ლე­დი­ან­თან, ფე­ლიქს ღლონ­ტ­თან, ზუ­რაბ ნი­ჟა­რა­ძეს­თან, დი­მა ერის­თავ­თან მე­გობ­რო­ბამ გა­ნა­პი­რო­ბა...
დე­და­ჩე­მი და მა­მა­ჩე­მი გე­ი­დარ ფა­ლა­ვან­დიშ­ვი­ლის მშობ­ლებ­თან მე­გობ­რობ­დ­ნენ. მე და გე­ი­და­რი კი სა­ბავ­შ­ვო ბა­ღი­დან ერ­თად ვიზ­რ­დე­ბო­დით. ბევ­რი ვე­ძე­ბე "ა­ლა­ვერ­დო­ბის" პერ­სო­ნა­ჟი, მაგ­რამ გე­ი­და­რი იმ­დე­ნად გა­მოკ­ვე­თი­ლი გა­რეგ­ნო­ბი­სა იყო, ვარ­ჩიე, გა­და­მე­ღო... ბედ­მა გა­მი­ღი­მა.
- პირ­ვე­ლად რომ ვი­ღებ­დი მხატ­ვ­რულ ფილმს, მე­ში­ნო­და, არ ვი­ცო­დი, რა გა­მო­ვი­დო­და. ახ­ლაც რომ გა­და­ვი­ღო, ნერ­ვი­უ­ლო­ბა მომ­კ­ლავს - აბა, რა გა­მო­ვა, რო­გო­რი გა­მო­ვა-მეთ­ქი. სუ­რა­თი არ ჩამ­ვარ­დ­ნია. ზო­გი ამ­ბობ­და, - "ა­ლა­ვერ­დო­ბის" მე­რე
"სიყ­ვა­რუ­ლი ყვე­ლას უნ­დას" რო­გორ იღებ­სო... ისეთ სუ­რა­თებ­ზე, რო­გო­რიც არის "ვე­რის უბ­ნის მე­ლო­დი­ე­ბი", სუ­ლი­ე­რად ვის­ვე­ნებ...
- ძა­ლი­ან მეხ­მა­რე­ბა რე­ჟი­სუ­რა­ში ის, რომ თა­ვად მაქვს მსა­ხი­ო­ბო­ბის პრაქ­ტი­კა. "ხა­რე­ბა და გო­გი­ას" რომ ვი­ღებ­დი, ლე­ვანმთე­დი­აშ­ვი­ლი და ომარ ფხა­კა­ძე იდ­გ­ნენ გაქ­ვა­ვე­ბუ­ლი, ვე­რა­ფერს აკე­თებ­დ­ნენ. და­ვიწყე თა­მა­ში ორი­ვეს მა­გივ­რად.
- ფი­როს­მა­ნის რო­ლის გან­მა­სა­ხი­ე­რე­ბელს დიდ­ხანს ვე­ძებ­დი. ფილ­მის მხატ­ვ­რად ავ­თო ვა­რა­ზი მყავ­და. მე­უბ­ნე­ბოდ­ნენ, ვი­ღას ეძებ, ავ­თო ათა­მა­შეო...მე მხატ­ვ­რულ ფილმს ვი­ღებ, დო­კუ­მენ­ტურს კი არა-მეთ­ქი. მე­რე მა­ინც გა­დავ­წყ­ვი­ტე, ავ­თო გა­და­მე­ღო, იმი­ტომ, რომ ფი­როს­მანს მხო­ლოდ მსა­ხი­ო­ბუ­რი ოს­ტა­ტო­ბით ვერ ითა­მა­შებ. ეს გან­ც­დი­ლი უნ­და გქონ­დეს... ამი­ტომ გა­მო­უ­ვი­და ავ­თოს
კარ­გად... ცოცხა­ლი რომ ყო­ფი­ლი­ყო, უშან­გი ჩხე­ი­ძეს გა­და­ვი­ღებ­დი ფი­როს­მა­ნის როლ­ში.
- "ა­ხალ­გაზ­რ­და კომ­პო­ზი­ტო­რის მოგ­ზა­უ­რო­ბა­ში" 1924 წლის
ამ­ბე­ბია. ბა­ტო­ნი ოთარ ჩხე­ი­ძე მი­ამ­ბობ­და, ნამ­დ­ვი­ლი ამ­ბე­ბი მაქვს აღ­წე­რი­ლიო. მსა­ხი­ო­ბე­ბის არ­ჩე­ვი­სას ვცდი­ლობ­დი, არის­ტოკ­რა­ტი­უ­ლი გა­რეგ­ნო­ბის, კარ­გად აღ­ზ­რ­დი­ლი ხალ­ხი ამეყ­ვა­ნა. ასე­თი იყო ლე­ვან აბა­ში­ძე. შე­ვა­წუ­ხე ჭა­ბუა ამი­რე­ჯი­ბი, ლი­ლი იოსე­ლი­ა­ნი, თე­მო ჯა­ფა­რი­ძე, ზუ­რა ყიფ­ში­ძე... მათ არაჩ­ვე­უ­ლებ­რი­ვი სა­ხე­ე­ბი შექ­მ­ნეს.
- ფუ­ლი არა­სო­დეს მქო­ნია... არც მი­ფიქ­რია, რომ მქო­ნო­და.
ფა­სობ­და ის, რომ რე­ჟი­სო­რი ვი­ყა­ვი და ამი­თაც ვკმა­ყო­ფილ­დე­ბო­დი. ბი­ნა მქონ­და და საჭ­მ­ლის ფუ­ლი, ვსა­უბ­რობ­დით ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზე, მეც­ნი­ე­რე­ბა­ზე.
- გე­ნე­ტი­კუ­რი მეხ­სი­ე­რე­ბაც არ­სე­ბობს... მაგ­რამ ჩე­მი შვი­ლე­ბი იძუ­ლე­ბუ­ლი არი­ან, მი­ე­სა­და­გონ დღე­ვან­დელ კულ­ტუ­რას... შვი­ლე­ბის გა­მო ჩა­რე­ვა მჭირ­დე­ბო­და ხოლ­მე უბ­ნის ამ­ბებ­ში... უმ­ც­რო­სი გი­ორ­გი ამე­რი­კის პრეს­ტი­ჟულ უნი­ვერ­სი­ტეტ­ში სწავ­ლობს პო­ლი­ტო­ლო­გი­ას... ბევრს მე­ცა­დი­ნე­ობს. რომ და­ამ­თავ­რებს, მა­ინც რე­ჟი­სო­რო­ბა უნ­და. არ ვუშ­ლი, ვნა­ხოთ, რა იქ­ნე­ბა.
- კა­ხეთ­ში ვე­ნა­ხი მაქვს. ღვი­ნო გა­მო­ვუშ­ვი, "ნა­ტო ვაჩ­ნა­ძე" ჰქვია. მაგ­რამ არ იყი­დე­ბა... ად­რე კვი­რა­ში ერ­თხელ დავ­დი­ო­დი ვე­ნახ­ში. ახ­ლან­დე­ლი ბენ­ზი­ნის ფა­სის გა­მო სად უნ­და იარო?! ამი­ტომ ხალ­ხი მყავს და­ქი­რა­ვე­ბუ­ლი და ისი­ნი უვ­ლი­ან. მეც ვი­ცი ვე­ნა­ხის მოვ­ლა. სა­პა­ტიო ად­გი­ლი მაქვს სა­ქარ­თ­ვე­ლოს მეღ­ვი­ნე­ო­ბის პრო­ფე­სო­რებს შო­რის. მა­თი კონ­სულ­ტა­ცი­ე­ბით და­ვიწყე სწავ­ლა. ახ­ლა თვი­თონ­ვე მე­უბ­ნე­ბი­ან, რომ ვა­ზის ერთ-ერ­თი მა­გა­რი სპე­ცი­ა­ლის­ტი ვარ. რო­გო­რი ვე­ნა­ხი გა­ვა­შე­ნე, არ მკითხავთ? ძვე­ლი ჯი­შე­ბის გა­დარ­ჩე­ნა­ზეც ვმუ­შა­ობ...
ყვე­ლა­ფე­რი გლე­ხე­ბის­გან მაქვს ნას­წავ­ლი. ისიც, რა­საც მე­რე ფილ­მებ­ში ვი­ყე­ნებ. კა­ხეთ­ში რომ ჩემს ვე­ნახს უვ­ლი­ან, იმათ ბრი­გა­დირს თაფ­ლა ჰქვია. თაფ­ლი­ვით კა­ცია. მას­თან ყოფ­ნას რა სჯო­ბია!
- ჩე­მი მშე­ნებ­ლო­ბის ამ­ბა­ვიც უნ­და მო­გიყ­ვეთ... სა­ო­ცა­რი ქა­ლი იყო დო­დო აბა­ში­ძის დე­და, ნი­ნა ან­დ­რო­ნი­კაშ­ვი­ლი. დე­და­ჩე­მის ბი­ძაშ­ვი­ლი გახ­ლ­დათ. დე­ი­და ნი­ნას დამ­სა­ხუ­რე­ბაა, დე­და­ჩე­მის მუ­ზე­უ­მი რომ მო­ვაწყ­ვეთ. მან შეგ­ვი­ტია: რა­ტომ არა­ფერს აკე­თებ­თო. თენ­გიზს, ელ­დარს და მე გვე­რი­დე­ბო­და, ვინ­მე შეგ­ვე­წუ­ხე­ბი­ნა. წა­ვი­და თვი­თონ გურ­ჯა­ა­ნის რა­ი­კო­მის მდი­ვან­თან და სულ ხე­ლი ურ­ტყა მა­გი­და­ზე: ნა­ტო ვაჩ­ნა­ძე გყავს და მი­სი სახ­ლი დან­გ­რე­უ­ლი და მო­უვ­ლე­ლიაო.
დაგ­ვაწყე­ბი­ნეს მშე­ნებ­ლო­ბა. ზღაპ­რებ­ში რომ არის, ხომ იცით? ყვე­ლა­ფე­რი უმ­ც­როს ძმა­ზე რომ გა­და­ივ­ლის. ამ ამ­ბავ­ში მე მოვ­ყე­ვი. კარ­გი ორი ფილ­მის ენერ­გია ჩავ­დე შიგ. ყვე­ლა­ფე­რი ხე­ლი­სუფ­ლე­ბამ გა­ა­კე­თა, მაგ­რამ სჭირ­დე­ბო­და ყუ­რადღე­ბა...
-ჩე­მი ბო­ლო ფილ­მი, "მი­დი­ო­და მა­ტა­რე­ბე­ლი", რო­გორც სა­ტი­რა, ჩემ­თ­ვის ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნი იყო.
რომ იტყ­ვი­ან, "ცხოვ­რე­ბა ვი­რის კუ­დი­ვით მოკ­ლე­ა"...
ვნა­ნობ, რომ მცირ­დე­ბა ჩე­მი მე­გობ­რე­ბის წრე. ჯერ ახალ­გაზ­რ­დო­ბა­ში გა­მო­მე­ცა­ლა ლა­დო ქო­ქი­აშ­ვი­ლი, მე­რე გუ­რამ რჩე­უ­ლიშ­ვი­ლი. ახ­ლაც ბევ­რი წა­ვი­და, ბევ­რი ავად­მ­ყო­ფობს. არ მუ­შა­ო­ბენ, რო­ცა კა­ცი არ მუ­შა­ობს, ძა­ლი­ან უჭირს ფსი­ქო­ლო­გი­უ­რად.
რა მოკ­ლე ყო­ფი­ლა წუ­თი­სო­ფე­ლი... ორ­მო­ცი წლის რომ ხარ, ამა­ზე არ ფიქ­რობ, ბევ­რი რამ წინ გე­გუ­ლე­ბა. ახ­ლა მო­ი­ხე­დავ და აღარ არი­ან შე­ნი თა­ნა­ტო­ლე­ბიც კი, მშობ­ლე­ბის თა­ო­ბა ხომ აღარ არის და აღარ... რას შევ­ც­ვ­ლი­დი, რომ შე­მეძ­ლოს წარ­სულ­ში? რა გითხ­რათ... ჩე­მი მშობ­ლე­ბის სი­ცოცხ­ლის ხან­გ­რ­ძ­ლი­ვო­ბას შევ­ც­ვ­ლი­დი. მინ­და ახ­ლაც ცოცხ­ლე­ბი მყავ­დ­ნენ - დე­დაც და მა­მაც...
* * * *
"...ქართული კინოს ისტორიაში ძნელია გაიხსენო სხვა ხელოვანი, რომელსაც ასე უყვარდეს ექსპერიმენტი და განსხვავებულ ჟანრში, თუ გნებავთ, სტილში მუშაობა... შეიძლება ითქვას, რომ ეს საკუთარი თავის მიმართ ამბოხიცაა - იგი არასდროსაა კმაყოფილი მიღწეულით. ამიტომაცაა, ალბათ, ერთდროულად სიმბოლო თავისი თაობისა და მარად ახალგაზრდა ხელოვანი, რომელსაც ყველაზე მეტად ახალ თაობასთან ურთიერთობა უყვარს."
11 მაისი გიორგი შე ნ გ ე ლ ა ი ა ს დაბადების დღეა!
ლალი გოგუაძე - 11 мая 2020 წ. ·
0
194
1-ს მოსწონს
ავტორი:თამილა გურაშვილი
თამილა გურაშვილი
Mediator image
194
  
კომენტარები არ არის, დაწერეთ პირველი კომენტარი
0 1 0