გლაუკომა არის დაავადებათა სიმპტომოკომპლექსი, რომელიც ხასიათდება მხედველობის დაქვეითებით, მხედველობის ველის შემცირებით, თვალშიგა წნევის გაზრდით და იმ შემთხვევაში, თუ არ მოხდა დროული ჩარევა, პაციენტმა შეიძლება სრულად დაკარგოს მხედველობა. გლაუკომა მსოფლიო ჯანდაცვის ერთ-ერთი ყველაზე მწვავე და აქტუალური პრობლემაა.

გლაუკომა სიბრმავის ერთ-ერთი მთავარი მიზეზია 60 წელს გადაცილებული ადამიანებისთვის. ეს შეიძლება მოხდეს ნებისმიერ ასაკში, მაგრამ უფრო ხშირად გვხვდება ხანდაზმულ ადამიანებში.

გლაუკომის მრავალ ფორმას გამაფრთხილებელი ნიშნები არ აქვს. ეფექტი იმდენად თანდათანობითია, რომ შეიძლება ვერ შეამჩნიოთ მხედველობის ცვლილება, სანამ მდგომარეობა არ იქნება მოწინავე ეტაპზე. თუ გლაუკომა ადრეულად იქნა აღმოჩენილი, შეიძლება შევაჩეროთ მხედველობის დაკარგვის პროცესი.

გლაუკომის ნიშნები და სიმპტომები განსხვავდება თქვენი მდგომარეობის ტიპისა და სტადიიდან გამომდინარე.

ჯანმრთელ თვალში დაბალანსებულია თვალის კაკალში სითხის მიდინება და გადინება. შესაბამისად, სითხის ნორმალური ცირკულაციის გამო მუდმივია თვალშიგა წნევის მაჩვენებელი და 18-20 მმ ვწყ. სვ-ს შეადგენს.

გლაუკომის დროს კი ეს ბალანსი ირღვევა და თვალის კაკალში ჭარბი სითხე გროვდება. შედეგად ვიღებთ გაზრდილ თვალშიგა წნევას, რის გამოც მხედველობის ნერვი და თვალის სხვა სტრუქტურები დამატებით დატვირთვას განიცდიან. ირღვევა თვალის სისხლმომარაგება. რასაც საბოლოოდ მხედველობის ნერვის ატროფია მოჰყვება. ასე ვითარდება გლაუკომური ოპტიკური ნეიროპათია, რასაც მხედველობის ნერვის თანდათანობით კვდომა და მხედველობის შეუქცევადი დაკარგვა მოსდევს.

წინა საკნის კუთხის აგებულების მიხედვით განასხვავებენ შემდეგ გლაუკომებს:

• ღია კუთხიანი (ქრონიკული)
• ვიწროკუთხიანი
• დახურულკუთხიანი

ღიაკუთხოვანი გლაუკომა - მისთვის დამახასიათებელია:

• შაკიკი
• თვალის ტკივილი
• ღებინება
• თვალის სიწითლე

მკურნალობის გარეშე გლაუკომა საბოლოოდ სიბრმავეს გამოიწვევს. მკურნალობის დროსაც კი, გლაუკომის მქონე ადამიანების დაახლოებით 15 პროცენტი 20 წლის განმავლობაში დაბრმავდება ერთ თვალზე მაინც. ღიაკუთხოვანი გლაუკომა დაავადების ყველაზე გავრცელებული ფორმაა. რქოვანისა და ირისის მიერ წარმოქმნილი სადრენაჟო კუთხე რჩება ღია, მაგრამ ტრაბეკულური ქსელი ნაწილობრივ დაბლოკილია. ეს იწვევს თვალის წნევის თანდათან გაზრდას. ეს წნევა აზიანებს მხედველობის ნერვს.

დახურულკუთხიანი გლაუკომა:

დახურულკუთხოვან გლაუკომას უწოდებენ მდომარეობას, როდესაც ირისი წინ გადმოიწევს, რქოვანას და ირისით წარმოქმნილი სადრენაჟო კუთხე შევიწროვდება ან იბლოკება. შედეგად, სითხე ვერ ცირკულირებს თვალში და წნევა იზრდება. ზოგიერთ ადამიანს აქვს სადრენაჟო ვიწრო კუთხეები, რის გამოც მათ დახურულკუთხიანი გლაუკომის განვითარების მაღალი რისკი აქვთ.

გლაუკომა ბავშვებში:

შესაძლებელია რომ გლაუკომა განვითარდეს მცირეწლოვან ბავშვებში დაბადებისთავავე ან ადრეულ წლებში, თუმცა ნაადრევი მკურნალობით შესაძლებელია გართულებების თავიდან აცილება.

პიგმენტური გლაუკომა:

პიგმენტური გლაუკომის დროს თქვენი ირისის პიგმენტური გრანულები გროვდება სადრენაჟო არხებში, ანელებს ან თრგუნავს სითხის თვალიდან გამოსვლას. ისეთი სირთულეები, როგორიცაა სირბილი, ზოგჯერ იწვევს პიგმენტურ გრანულებს, ათავსებს ტრაპეკულურ ქსელზე და იწვევს წყვეტილ წნევას.

იმის გამო, რომ გლაუკომის ქრონიკულ ფორმებს შეუძლია გაანადგუროს მხედველობა, სანამ რაიმე ნიშნები და სიმპტომები არ გამოჩნდება, გაითვალისწინეთ ამ რისკ-ფაქტორების შესახებ:

• მაღალი თვალის წნევის ქონა
• ხანდაზმულობა
• უფრო ხშრად უვითარდებათ ფერადკანიანებს ესპანელებსა და აზიური წარმომავლობის ადამიანებს.
• გენეტიკური განწყობა
• თხელი რქოვანას არსებობა ცენტრალურად
• ახლოხედველობა ან შორსმხედველობა
• კორტიკოსტეროიდული მედიკამენტების, განსაკუთრებით თვალის წვეთების მიღება დიდი ხნის განმავლობაში

გლაუკომების მკურნალობის მთავარი მიზანი თვალშიგა სითხის ნორმალური ცირკულაციის აღდგენაა. გლაუკომების მკურნალობა შესაძლებელია მედიკამენტოზური, ლაზერული და ქირურგიული მეთოდებით.

გლაუკომიანი პაციენტისთვის მეტად მნიშვნელოვანია ექიმის დანიშნულების ზედმიწევნით შესრულება, ამასთანავე ჯანსაღი რეჟიმის დაცვა. ავადმყოფისთვის აკრძალულია ძლიერი ფიზიკური დატვირთვა, ეკრანთან მუშაობა დასაშვებია მხოლოდ განათებულ ოთახში, ისიც - შეზღუდულად. ასევე, უნდა ერიდოს უსიამოვნო განცდებს, გაციებას. შეიზღუდოს მარილიანი და ცხარე საკვები, მოწესრიგდეს კუჭ-ნაწლავის ფუნქციები. კატეგორიულად აკრძალულია თამბაქო, ალკოჰოლი, მაგარი ჩაი, ყავა. სასარგებლოა სუფთა ჰაერზე ყოფნა, მსუბუქი ფიზიკური შრომა. სასურველია, პაციენტმა მზეზე მწვანემინებიანი სათვალე ატაროს. გლაუკომის პროფილაქტიკა მის პრევენციას გულისხმობს. მხედველობის ნერვის დაზიანების პროგრესირების შეჩერებისთვის და სრული სიბრმავის განვითარების თავიდან ასაცილებლად გადამწყვეტი მნიშვნელობა აქვს გლაუკომის დროულად გამოვლენას და მკურნალობას. ამისათვის, რეკომენდებულია, რომ 40 წელს გადაცილებულმა ყველა ადამიანმა წელიწადში ერთხელ მაინც აუცილებლად მიმართოს ოფთალმოლოგს პროფილაქტიკური გასინჯვისთვის. თვალშიგა წნევის კონტროლი, რისკ-ფაქტორების მინიმუმამდე დაყვანა და დროული დიაგნოსტირება წარმატებული მკურნალობის საწინდარია.